İnsanoğlunun uzun tarih yolculuğunda bazı hayvanlar yalnızca dost değil, kader ortağı olmuştur. Atlar, işte bu dostların en asilidir. Onlar yalnız kas gücüyle değil, zarafetleri, sadakatleri ve özgürlüğe duydukları tutkuyla insanın ruhuna dokunurlar.
Bir atın yürüyüşünde vakur bir güven, koşuşunda sonsuz bir özgürlük saklıdır. Duruşları dik, bakışları derindir. Sanki doğa, onlara insanın aradığı asaleti, gücü ve onuru bir arada bahşetmiştir.
Benim için atlar, yalnız bir hayranlık nesnesi değil; çocukluktan kalma bir özlemin de sembolüdür. Belki hiç görmediğim, sadece hikâyelerini dinlediğim babamın atı Yağız At’tan miras kaldı bu sevda. Bayramlarda davul zurnayla ritim tutar, ön ayakları üzerinde şaha kalkar, kalabalığı büyülermiş. O anlarda yalnız bir gösteri değil, bir ruhun dışa vurumu yaşanırmış: insanla atın tek beden olduğu, kalplerin aynı ritimde attığı bir an.
Fakat atın hikâyesi bizim coğrafyamızda, Türklerle birlikte bambaşka bir anlam kazanmıştır. Çünkü Türk’ün tarihi, atlar üzerinde yazılmış bir destandır.
Orta Asya bozkırlarında at, yalnız bir binek değil; bir yoldaş, bir sığınak, bir kimlikti. Göçebe Türk boyları, at sırtında doğar, büyür, savaşır ve ölürdü. Bozkırın geniş ufuklarıyla yarışan bu halk için at, özgürlüğün ta kendisiydi.
Atın üzerinde bir yaşam biçimi doğmuştu: Gök Tanrı inancında, rüzgârla yarışan atlar kutsal sayılırdı. Savaşlarda orduların kaderini, çoğu zaman atların gücü belirlerdi. Kımız, deri eyer, ok ve yay, hepsi atla bütünleşmiş bir kültürün parçalarıydı. Türkler atın dilini anlar, nefesini hissederdi. Çünkü bilirlerdi ki at, yalnızca bir ulaşım aracı değil; insanın karakterinin bir yansımasıdır.
Bugün de o ruhun izlerini taşırız. Atın zarif duruşuna, başını gururla kaldırışına bakınca, bozkırların özgür çocuklarını hatırlarız. Ve bu geleneğin devamı olarak, Anadolu’da hâlâ yılkı atları yaşar. Onlar kimseye ait değildir ama bir sürü düzeni içinde yaşarlar. Her sürünün bir lideri vardır; rüzgârın yönüyle, dağların sessizliğiyle uyum içinde. Onlara bakan biri, aslında Türklerin ruhunu görür: Bağımsız, dik, dayanıklı.
Yılkı atları, insana unuttuğu bir gerçeği hatırlatır:
Asalet, dış görünüşte değil, duruşta gizlidir.
Güç, başkalarına hükmetmekte değil, doğayla uyum içinde yaşamaktadır.
Ve özgürlük, zincirsiz olmak değil, kendi yolunu onurla yürümektir.
Belki de bu yüzden bir atın gölgesine bile saygı duyarız. Çünkü biliriz ki o gölge, hem tarihimizin hem de özgürlük arzumuzun sembolüdür.
